W innym miejscu mojej strony (a konkretnie tutaj :-) można zobaczyć kilkanaście zdjęć z odbudowy spalonego hełmu wieży kościelnej (zdjęcia z pożaru można zobaczyć z kolei tutaj). W trakcie tego pożaru zniszczeniu uległ dzwon Emanuel który po upadku rozbił się na kawałki (co widać na ostatnim zdjęciu na tej stronie). Pożar miał miejsce 22 października 1913 roku a do odbudowy wieży przystąpiono dopiero w roku 1928. W tym czasie kościół miał tylko jeden hełm. Ponieważ zdjęcia krzeszowskiego kościoła z jedną wieżą rozrzucone są w kilku miejscach mojej strony poniżej przygotowałem do nich odnośniki, trzeba tylko kliknąć w miniaturę:
Rozpoczętą w 1928 roku odbudowę zakończono w dwa lata później, w roku 1931. Udostępniona współcześnie do zwiedzania północna wieża kościoła jest właśnie tą wieżą której hełm spalił się w 1913 roku. Kilkanaście zdjęć z mojej wycieczki na tę wieżę zamieściłem tutaj w 2005 roku. Jedno z owych zdjęć przedstawia znak kamieniarski na kolumnie koło okna:
I tu w końcu dochodzimy do znaczenia słowa gmerk - to właśnie taki znak kamieniarski którym kamieniarz oznaczał element obrobiony przez siebie. Gdyby udało się zidentyfikować do jakiego kamieniarza należał taki gmerk to można by ustalić kto wykonywał kamienne elementy użyte do odbudowy uszkodzonej wieży. Co prawda zdjęcie wykonane zostało przez okno znajdujące się poniżej spalonego hełmu ale z daty "1930" można wnioskować, że podczas odbudowy wieży w latach 1928-31 wymieniono również elementy zniszczone poniżej hełmu.
Ambrosius Rose w książce Kloster Grüssau wspominając o pracach renowacyjnych rozpoczętych w końcu lat trzydziestych wspomina o tym, że prace związane z rzeźbami wykonywała firma kamieniarska "Zeidler & Wimmel in Bunzlau". Co prawda firma ta raczej nie znajduje się dziś już w Bunzlau, bo miasto to dziś nazywa się już Bolesławiec, ale sama firma "Zeidler & Wimmel" w dalszym ciągu istnieje :-) Na stronie internetowej http://www.zeidler-wimmel.de/ odnajdujemy historię firmy oraz informację, że w dalszym ciągu jest ona prężnie działającą firmą kamieniarską. Logo samej firmy jest identyczne jak widziany już wcześniej symbol graficzny:
Co ciekawe jednym z pierwszych zrealizowanych przez berlińską firmę "Zeidler & Wimmel" obiektów jest wykonana w latach 1788-91 w Berlinie znana Brama Brandenburska. Natomiast projektantem Bramy Brandenburskiej był architekt Carl Gotthard Langhans, urodzony 15 grudnia 1732 roku w Kamiennej Górze (niem. Landeshut) odległej od Krzeszowa o niecałe 10 km.
