dodano: 07-03-2017
Na stronie "Lipienica według Adreßbuch Lindenau - mieszkańcy" zastanawiałem się nad mieszkańcami Lipienicy, natomiast tutaj spróbuję podzielić się moimi przemyśleniami nad numeracją domów w Lipienicy..
Po pierwsze można spróbować na postawie danych z trzech wydań "Adreßbuch der Stadt und des Kreises Landeshut" ustalić, czy w latach 1911-1938 numeracja domów była stała czy też może była zmieniana. Gdyby w międzyczasie dokonano zmiany numeracji to mało prawdopodobne jest, aby z jakiegoś powodu również mieszkańcy danego numeru przeprowadzali się do innego budynku. Skoro więc pod numerem "1" mieszkał Grallert Paul w roku 1911, 1925 i 1938, to zapewne jest to cały czas ten sam budynek. Identycznie wygląda sytuacja z budynkami o numerach 8a, 12, 17, 20, 21, 24, 25, 30, 33, 35, 37, 43, 46, 47, 55, 62a, 63 - dokładnie to samo imię i nazwisko pod trzema datami. Sama ciągłość nazwiska pod tym samym adresem zachowana jest pod numerami 6, 8, 14, 26, 28, 31, 32, 42, 56, 58 - występuje tu zapewne dziedziczenie gospodarstwa po ojcu przez syna. Uprawnione wydaje się więc założenie, że numery budynków w Lipienicy zawarte we wszystkich trzech wydaniach "Adreßbuch der Stadt und des Kreises Landeshut" są stałe i odpowiadają tym samym budynkom.
Teraz można zastanowić się, czy ta przedwojenna numeracja została zachowana również po wojnie. O ile zmienione zostały niemieckojęzyczne nazwy miejscowości (Lindenau -> Lipowo -> Lipienica) czy też niemieckie nazwy ulic w miastach, to numeracja domów nie musiała być zmieniana. Ponieważ mało prawdopodobne wydaje się, aby były jakiekolwiek powody do zmiany istniejącej numeracji, toteż można założyć, że numeracja nie była zmieniona. Jednak czy takie założenie jest słuszne?
| numer | opis | foto |
| 24 vel 36 |
Budynek o współczesnym numerze "24" to dawna szkoła. "Słownik Geografii Turystycznej Sudetów tom 8" wzmiankuje o nim: "nr 24 – mieszkalny, murowany z około 1920 roku". Jednak pod numerem "24" znajdujemy w "Adreßbuch der Stadt und des Kreises Landeshut 1911" dom zamieszkały już przez gospodarza "Höptner August, Kleingärtner" a w kolejnych latach prawdopodobnie jego syna: "Höptner Berthold, Kleingärtner / Landwirt". Na szkołę można więc typować budynek o numerze "36": nie jest on wymieniany w "Adreßbuch 1911" natomiast w "Adreßbuch 1925" znajdziemy wpis "Hönig Heinrich, Lehrer, 36" a w "Adreßbuch 1938" zapisano "Hönig Heinrich, Lehrer, (Schule) 36". (niem. Lehrer = nauczyciel, Schule = szkoła). W roku 1925 Hönig Heinrich wspomniany jest również jako przewodniczący zarządu szkoły (niem. Schulvorstand Vorsitzender) oraz nauczyciel szkoły katolickiej (Katolische Schule Lehrer). W "Adreßbuch 1911" wspomniany jest nauczyciel "Czieslik Karl, Lehrer, 41", opisany również jako "Katholische Schule Lehrer Czieslik Karl", ale dotyczy to okresu przez wybudowaniem budynku szkoły w ok. 1920 roku. W 1925 roku znajdziemy również drugiego nauczyciela: "Taatsch Hermann, Lehrer i. R., 68", jest to emerytowany nauczyciel i być może uczył w innej miejscowości.
Należy uznać za niemal pewne, że współczesny budynek "24" miał przed wojną numer "36". [dodano 08-03-2017] potwierdzenie powyższej teorii, jakoby szkoła przed wojną miała numer "36", znalazłem na stronie http://www.ak-landeshut.de/?page_id=4340, gdzie wycięto fragment pocztówki opisanej na stronie "Pocztówki z Lipienicy - Lindenau" z wizerunkiem szkoły a ilustrację tę podpisano: Haus Nr. 36 - Die katholische Schule. |
 |
| 27 vel 41 |
Na jednej z przedwojennych pocztówek, wspomnianej na stronie "Pocztówki z Lipienicy - Lindenau" i datowanej na rok 1937, znajduje się budynek opisany jako "Warenhandlung Franke" (niem. handel towarami Franke"). W "Adreßbuch 1925" znajdziemy wpis "Franke Alois, Handelsmann, 41" a w "Adreßbuch 1938" znajdziemy wpis "Franke Alois, Handelsmann und Postagentur, 41". Widoczny na fotografii budynek "Warenhandlung Franke" to współczesny budynek nr 27. Warto też zauważyć, że we wszystkich trzech wydaniach "Adreßbuch" nie ma budynku o numerze 27.
Tutaj również można uznać za niemal pewne, że współczesny budynek "27" miał przed wojną numer "41". [dodano 08-03-2017] potwierdzenie powyższej historii o budynku "36 vel 41" znalazłem na stronie http://www.ak-landeshut.de/?page_id=4340, gdzie wycięto fragment pocztówki opisanej na stronie "Pocztówki z Lipienicy - Lindenau" z wizerunkiem sklepu a ilustrację tę podpisano: Haus Nr. 41 - Warenhandlung Alois Franke. In diesem Haus befand sich auch die Postagentur. (pol. Dom numer 41 - sklep Aloisa Franke. W tym budynku była również agencja pocztowa). |
 |
| 23 vel 34 |
Na szczytowej ścianie współczesnego budynku "23" znajduje się kamienna tablica z wykutym napisem Erbaut von August Jung 1905. W "Adreßbuch 1911" znajduje się wpis "Jung August, Restgutsbes., 34". Jak widać zaledwie sześć lat po dacie uwidocznionej na tablicy Jung August mieszkał w budynku numer 34. Była to jedyna osoba o nazwisku Jung we wszystkich trzech wydaniach "Adreßbuch". Współczesny budynek "23" sąsiaduje z budynkiem "24", tak więc jeśli, jak wyżej wykazałem, budynek szkoły przed wojną miał numer"36" to sąsiadowałby niemal bezpośrednio opisywanym tu budynkiem "34".
W mojej ocenie istnieje duże prawdopodobieństwo, że budynek "23" miał przed wojną numer "34". |
 |
| 14 vel 18 |
W bezpośrednim sąsiedztwie drzwi wejściowych do budynku o dzisiejszym numerze "14" znajduje się kapliczka z niemieckojęzycznymi napisami na postumencie. Zachowana jest również informacja o fundatorze krzyża. Choć widać imię i nazwisko fundatora "Johann Höptner", to całość napisu nie jest współcześnie do końca czytelna. Napis ten został jednak odczytany już wcześniej i można go znaleźć w książce "Mała architektura sakralna Kotliny Kamiennogórskiej": "Dieses Denkmahl der Liebe Jesu stiftete der Stellenbesitzer Johann Höptner und siesen Ehefrau Anna geborene Reus 1898 - Ten pomnik zafundował właściciel zajazdu i jego żona Anna z d. Reus w 1898 r." Wprawdzie pod numerem "24" mieszkał gospodarz o nazwisku Höptner, jednak miał inne imię. W wydanym zaledwie 13 lat po ufundowaniu kapliczki "Adreßbuch 1911" znajduje się wpis "Höptner Johann, Kleingärtner, 18" i jest to jedyny "Höptner Johann" we wszystkich wydaniach "Adreßbuch". Warto też zauważyć, że wyraz "Stellenbesitzer" należałoby przetłumaczyć jako "właściciel gospodarstwa", gdyż waściciel zajazdu to raczej "Gasthausbesitzer", tak więc zawód i status społeczny można uznać za zgodne. Można też założyć, że kapliczka ta nie była przenoszona a gospodarz nie fundowałby kapliczki przed domem sąsiada.
Należy uznać, że kapliczka ta stała przed budynkiem o przedwojennym numerze "18" a dzisiejszym "14". |
 |
| 61 vel ?? |
Na samym końcu zabudowań Lipienicy, po lewej stronie drogi jadąc do Lubawki, mijamy bodajże najstarszy budynek w wiosce, dom numer "61". "Słownik Geografii Turystycznej Sudetów tom 8" wspomina o nim: "nr 61 – mieszkalny, drewniany, z 3. ćw, XIV wieku". Jest to chyba jedyny drewniany dom w wiosce i rzeczywiście wygląda na bardzo stary. Dlaczego piszę w tym miejscu o tym domku? Skoro został on zbudowany w XIX wieku, to ktoś zapewne musiał w nim mieszkać w latach kolejnych wzniowień "Adreßbuch" - 1911, 1925 i 1938. Ponieważ numeru "61" nie znajdziemy w żadnym z nich, to albo ten dom był wówczas niezamieszkały (w co wątpię), albo przed wojną miał inny numer. Spośród przedwojennych budynków istniejących współcześnie w trzech wydaniach "Adreßbuch" nie znajdziemy dwóch budynków: wspomnianego tu "61" oraz opisanego już powyżej "27".
Bardzo prawdopodobne jest, że przed wojną budynek "61" miał inny numer, choć nie wiadomo jaki. |
 |
| 37 vel ?? |
Wjeżdżając do Lipienicy od strony Krzeszowa po lewej stronie zobaczymy dom o numerze "37", jest to pierwszy przedwojenny budynek istniejący współcześnie. Moglibyśmy tutaj skręcić w nieutwardzoną drogę prowadzącą przez pola do Jawiszowa. Po lewej stronie owej polnej drogi, a kilka metrów od drogi asfaltowej, zobaczymy kapliczkę. Za kapliczką są krzaki a w ich miejscu przed wojną stały dwa budynki, dzisiaj zostało po nich tylko zarośnięte rumowisko. Sama kapliczka opisana jest na stronie 193 w książce "Mała architektura sakralna Kotliny Kamiennogórskiej" jednak najbardziej w tym miejscu interesujący jest wspomniany tam napis na lewym boku: "Errichtet zur Ehre Gottes von Familie Heinzel 1896 - Ufundowany na Bożą chwałę przez rodzinę Heinzel w 1896 roku". Niestety nie ma imienia fundatora a nazwisko "Heinzel" występuje w "Adreßbuch 1911" pod numerami 5, 13 i 64, w "Adreßbuch 1925" pod numerem 57 a w "Adreßbuch 1938" pod numerami 19, 57 i 66. Oczywiście można się ograniczyć tutaj tylko do "Adreßbuch 1911", edycji wydanej 15 lat po ufundowaniu kapliczki, jednak też nie będziemy mieli jednoznacznego dopasowania.
Tutaj możemy jedynie stwierdzić, że w bezpośrednim sąsiedztwie dzisiejszego budynku "37" prawdopodobnie znajdował się budynek o przedwojennym numerze "5", "13" lub "64". Warto jednak zauważyć, że wszystkie te przedwojenne numery nie są "sąsiednie" do dzisiejszego numeru "37", co może pośrednio sugerować, że numer ten był inny. |
 |
| ?? | Na samym końcu wioski, pomiędzy mieszkalnymi domami o numerach "2" i "3", znajduje się budynek gospodarczy z kamienną tablicą na ścianie szczytowej od strony ulicy. Na tablicy tej możemy przeczytać: Erbaut von Carl Springer im Jahre 1880. W sumie przeczytanie z ulicy owego napisu nieuzbrojonym okiem byłoby problematyczne, jednak aparat fotograficzny z zoomem optycznym powyżej 60x okazał się tutaj przydatny, co widać na zdjęciu. Jednak "Carl Springer" nie jest obecny w książkach adresowych, a jedyny Springer to występujący w "Adreßbuch 1925" i mieszkający pod numerem 64 "Springer Gustav, Kleingärtner". Tak więc ta tablica, choć bardzo ładna, nie dostarcza jakiejkolwiek istotnej informacji odnośnie numeracji numerów w Lipienicy.
Tutaj możemy stwierdzić, że pod numerem "64" mieszkał "Gustav Springer" i nosił on takie samo nazwisko jak niejaki "Carl Springer", który zbudował budynek na końcu wsi. Oczywiście taka informacja niczego do tematu nie wnosi. |
 |
| 59 vel 8 |
[dodano 08-03-2017] Na bardzo ciekawe zdjęcie natrafiłem na stronie http://www.ak-landeshut.de/?page_id=4340, gdzie znajdziemy zdjęcie dzisiejszego budynku "59" opisane w następujący sposób: Gerichtskretscham, Bauer Taube, Anna Günther, Pächterin des Gerichtskretscham bis 1934, und Olga Fröbrich (von links) (pol. Karczma sądowa, gospodarz Taube, Anna Günther, dzierżawca karczmy do roku 1934, i Olga Fröbrich po lewej). Na ścianie budynku widoczny jest napis "Gasthof Gerichtskretscham." Olga Fröbrich nie występuje w żadnym wydaniu "Adreßbuch", natomiast dzierżawcę karczmy znajdziemy w "Adreßbuch 1925", gdzie widnieje wpis: "Günther Anna, Gastwirtin, 8". Pod tym samym numerem znajdziemy również gospodarza Taube, będzie to albo "Taube Franz", Rentier w 1925 a Scholtiseibesitzer w roku 1925 lub "Taube Karl", Scholtiseibesitzer w 1925 roku oraz Bauer w roku 1938.
Z fotografii oraz opisu wynika, że budynek o dzisiejszym numerze "59" miał przed wojną numer "8". |
 |
