słupek cysterski koło Głazicy
dodano 19-09-2008
W książce "Monografia historyczna miasta Lubawka" na stronie 20 znalazłem kiedyś zdjęcie Jerzego Sarneckiego opisane "Cysterski słupek graniczny z 1727 roku". Poniżej skan zdjęcia:
W tekście książki nie udało mi się znaleźć dokładniejszego opisu słupka ze zdjęcia. Zdjęcie zostało wykonane jak widać na granicy państwowej przy słupku 262/2. Co do samego zdjęcia to wykonane ono zostało z całą pewnością przed rokiem 1991 kiedy to wydano wspomnianą książkę. Na słupku widoczne są jeszcze litery ČS (Česko-Slovenská Republika), więc zdjęcie wykonano również na dawnej granicy polsko-czechosłowackiej która została zastąpiona od 1 stycznia 1993 roku granicą polsko-czeską (choć nie wiem kiedy zmieniono na słupkach ČS na C).
Kolejną informację na temat słupka z granicy znalazłem na portalu Chełmska Śląskiego w artykule "Zakonne słupki graniczne", którego autorem jest właśnie autor powyższego zdjęcia z lubawskiej monografii. Czytamy tam: "Znacznie więcej zachowało sie słupków wyznaczających granice posiadłosci cystersów, m. in. (...) kilka na granicy państwowej". Skoro słupki te znajdują się jeszcze na granicy to nie pozostaje nic innego jak tylko ich poszukać ...
Sam słupek 262/2 udało mi się znaleźć 1 września 2008 roku na granicy polsko-czeskiej w Górach Kruczych w pobliżu góry o nazwie Głazica (mam nadzieję, że kiedyś uda mi się w innym miejscu opisać tę wycieczkę :-)
Czy jest to jednak ten sam słupek 262/2 ? Sądząc z wyglądu jest to całkiem prawodpodobne: skute litery ČS i umieszczona w tym miejscu litera C świadczą o tym, że słupek ten stał kiedyś na granicy polsko-czechosłowackiej. Kształt słupka również się zgadza, co prawda same cyfry są nieco inne ale przecież słupki były przemalowywane ...
Niestety, ale w okolicy nigdzie nie znalazłem cysterskiego słupka granicznego. Słupek 262/2 znalazłem w okolicy góry Głazica a podczas przygotowywania się do wędrówki po Górach Kruczych zapoznałem się z opisem wszystkich szczytów na trasie - w książce "Słownik Geografii Turystycznej Sudetów tom 9" w opisie Głazicy znalazłem informację: "Pod wierzchołkiem Głazicy istniał kamienny słupek graniczny z 1727 roku oddzielający posiadłości klasztoru cystersów z Krzeszowa i jezuitów z Pragi". Nie ma tam informacji do kiedy słupek ten tam był ani też co się z nim potem stało.
Tak więc jak widać zdjęcie z lubawskiej monografii wykonano pod szczytem Głazicy gdzie słupek cysterski kiedyś był lecz dziś już go nie ma. Co się z nim stało? W pobliskim czeskim miasteczku Žacléř można w muzeum zobaczyć cysterski słupek graniczny (kilka zdjęć tego słupka tutaj) i co ciekawe jest to słupek z takim samym uszkodzeniem jak ten który kedyś był pod szczytem Głazicy: w roku "1727" zachowały się tylko cyfry "17 7" - brakuje "2" - nigdy nie widziałem innego cysterskiego słupka z takim samym uszkodzeniem - czy to tylko zbieg okoliczności? Wysłałem kiedyś do zaclerskiego muzeum e-maila z zapytaniem o pierwotną lokalizację "ich" słupka lecz odpowiedzi do dziś nie otrzymałem ...
dodano 28-09-2008
Dwa słupki znajdujące się niegdyś właśnie "na grzbiecie Gór Kruczych" a dzisiaj w Ulanowicach opisałem tutaj - ale żadnemu z nich nie brakuje cyfry "2" w dacie ...
dodano 08-10-2008
Z kolei w e-mailu jaki otrzymałem 8 października 2008 roku od pana Pawła Kasprzyka z Lubawki znalazło się między innymi przedstawione wyżej zdjęcie wraz z opisem: "Na załączonym zdjęciu [Lubawka. Monografia historyczna miasta, Lubawka 1991, s. 20] widać działaczy PTTK w Kamiennej Górze ze słupkiem podobnym do tego, który jest w Muzeum w Zaclerzu (po prawej – ten brodaty – to Adam Hormański z Lubawki, niestety zmarł w roku ubiegłym)". Pan Paweł również zauważa podobieństwo słupka z fotografii do słupka z zaclerskiego muzeum lecz widać nie ma podstaw do stwierdzenia, że jest to ten sam kamień.
dodano 05-03-2012
W marcu 2012 roku otrzymałem e-mail o następującej treści:"Przypadkowo trafiłem na Pana stronę odnośnie cysterskich słupków granicznych. Jeśli chodzi o ten koło Głazicy to byłem tam z ojcem, gdy wraz z p. Sarneckim wykopywali ten słupek w 1990 roku. Dobrze Pan przypuszcza, że ten słupek znajduje się teraz w muzeum w Zacleru. Po jego wykopaniu (był w ziemi do połowy) ojciec chciał go przetransportować do ogródka i przekazać, no właśnie, nie było dokładnie wiadomo komu. Zanim doszło do próby transportu słupek zniknął i niewiele później pojawił się w zaclerskim muzeum. Oficjalnie nikt ze strony muzeum nie chciał potwierdzić jego pochodzenia, ale nieoficjalnie ojciec usłyszał, że to ten sam. Z ciekawostek, to gdy chodziliśmy wówczas wzdłuż granicy PL-CS, natrafiliśmy na kilka słupków pocysterskich przerobionych na graniczne (z mniej lub bardziej skutymi znakami cysterskimi, przemalowane na biało-czerwono). Pozdrawiam, Piotr Hormański". Treść e-maila zamieszczam za zgodą autora.
dodano 19-05-2013
W maju 2013 roku otrzymałem e-mail od Jerzego Sarneckiego:"W załączeniu fotografie ze spaceru granicą państwową, który miał miejsce 14 kwietnia 1991 r. (...) W spacerze brali udział: Zygmunt Sarnecki (prezes Oddziału PTTK w Kamiennej Górze, członek ZG PTTK, autor wielu publikacji związanych z regionem, przewodnik i działacz PTTK Adam Hormański z Lubawki i moja skromna osoba. Czwartym uczestnikiem był, jak widać na jednej z fotografii, wilczur Adama Hormańskiego. Słupek o numerze porządkowym 583, znajdujący się na fotografii zamieszczonej w monografii Lubawki, a obecnie prezentowany w muzeum żaclerskim, celowo oparliśmy o słupek granicy państwowej, aby w ten sposób określić jego lokalizację. (...) Słupek widoczny na fotografii zamieszczonej w monografii Lubawki nie był wykopywany z ziemi. Jak zresztą widać na fot. - jest suchy, czysty, nie ma na nim śladów ziemi. Jeśli trafiliśmy na słupek znajdujący się w ziemi odkrywaliśmy go jedynie na tyle, żeby było można rozpoznać na fotografii co to jest za obiekt (...)". Treść fragmentów e-maila oraz poniższe fotografie zamieszczam za zgodą Jerzego Sarneckiego.
dodano: 09-09-2015
25 marca 2009 roku otrzymałem następującego e-maila od Jerzego Sarneckiego: "Witam! Przeglądając Pana strony natknąłem się na moje zdjęcie cysterskiego słupka granicznego sfotografowanego na granicy polsko-czechosłowackiej przy słupku granicy państwowej nr 262. Przejrzałem moje archiwum i oto kilka informacji. Zdjęcie to zostało wykonane 14 kwietnia 1991 r. Słupek widoczny na zdjęciu miał numer 583 i słusznie zidentyfikował go Pan w Muzeum w Żacleżu. Osoby na zdjęciu to Zygmunt Sarnecki - prezes Oddziału PTTK w Kamiennej Górze i Adam Chormański z Lubawki (z brodą). Informacje o słupkach na granicy przekazał nam, zaprzyjaźniony z nami kpt. Świątek z Lubawki, załatwił nam też zgodę Wojsk Ochrony Pogranicza na przejście granicą i wykonanie zdjęć. Przeszukaliśmy granicę do Kobylej Góry. Znaleźliśmy pare cysterskich słupków granicznych, wszystkie były powywracane, niektóre wgniecione w ziemię przez pojazdy WOP. Leżące po stronie czeskiej przenieśliśmy na stronę polską. Pozdrowienia.".